همواره با فرارسیدن انتخابات در افغانستان، جریان‌های سیاسی و مردم در تجسس می‌افتند که بدانند امریکا از کدام نامزد حمایت می‌کند. حمایت امریکا از نامزدان انتخابات بسیار اثرگذار و تعیین‌کننده است. از همین رو، جریان‌های سیاسی و مردم برای رسیدن به اهداف‌شان به دنبال نامزد پیروز می‌برایند.
اما آمریکا در هژده سال حضور در افغانستان، با وجود اثرگذاری منحصر به فرد در گزینش رهبران دولتی به ویژه رییس‌جمهور، از حمایت آشکار از نامزد مشخص خودداری کرده است. آمریکا تلاش می‌ورزد با تمام جریان‌ها روابط دیپلوماتیک خود را حفظ کند.
برخلاف گذشته به نظر می‌رسد موضع آمریکا در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری روشن بوده است. در انتخابات 6 میزان، رقابت اصلی میان عبدالله عبدالله، نامزد وابسته به جمعیت اسلامی از رهبران اقوام غیرپشتون را در محور خود جمع کرده و محمد اشرف‌غنی که شهروند امریکا بوده و 40 سال در ایالات متحده زندگی کرده است، می‌باشد. اشرف‌غنی به حمایت واشنگتن در سال 2014 به قدرت رسید. اما در این دور به نظر می‌رسد معادله معکوس شده و ایالات متحده از غنی بریده است. اشرف‌غنی در یک سال اخیر در برابر برنامۀ صلح امریکا ایستاد و واشنگتن را مجبور ساخت که به مطالبات او سر نهد.
آمریکا می‌خواهد از افغانستان بیرون شود. مقدمۀ خروج توافق میان افغان‌ها و شریک‌سازی طالبان در قدرت است. اشرف‌غنی که سابقۀ همسویی با طالبان داشته است، امروز به طالب‌ستیزترین رهبر سیاسی افغانستان تبدیل شده و مخالف ادغام آنان در قدرت است. غنی در یک سال هزاران طالب را کشته و به رهبری نیروهای امنیتی و جنرالان افغان گفته است که «بهترین طالب، طالب مرده است.»
طالبان رهبران بر سرقدرت را «غلام حلقه به گوش امریکا» می‌خوانند و از هرنوع گفت‌وگو و مذاکره با آنان امتناع می‌ورزند. اما حاضر هستند که با رهبران وسران جهادی گفتگو کنند.
عبدالله عبدالله در زمان کمپاین های انتخاباتی گفته است که به خاطر صلح آماده است یک روز بعد از قرارگرفتن در کرسی ریاست‌جمهوری استعفا بدهد.
اما غنی می‌گوید که صلاحیت برکناری و عزل او در اختیار مردم است و هرگز از جایگاهی‌که مردم به او داده‌اند، نمی‌گذرد. غنی و دیگر هم فکرانش مخالف توافقی هستند که در نتیجۀ آن طالبان به بخشی از معادلۀ سیاسی در افغانستان تبدیل شوند. آنها بدین باور هستند که با آمدن طالبان، دیگر جایی در جامعۀ سیاسی افغانستان نخواهند داشت. اما برعکس رهبران – حتا آنهایی‌که کینۀ تاریخی و سابقۀ جنگ‌های خونین با طالبان داشته‌اند- از برگشت طالبان استقبال کرده و تلاش ورزیده‌اند که غنی را متقاعد به تمکین به مذاکرات صلح سازند. اما غنی کم نیاورده و اصرار دارد که تا دم مرگ به طالبان تسلیم نمی‌شود.
اگر بحث خروج امریکا از افغانستان و کاهش هزینه‌های نظامی و انکشافی جدی باشد و نمایندگان واشنگتن بخواهند باردیگر مذاکرات صلح را از سر گیرند، واشنگتن مجبور است از چهره‌یی حمایت کند که در برابر اهداف و برنامه‌های او در مذاکرات پیش رو منعطف باشد. کشورهای منطقه به شمول پاکستان تلاش دارند که واشنگتن مذاکرات صلح را از سر گیرد.
امریکا همزمان با تدویر انتخابات ریاست‌جمهوری، بارها به تکرار اعلامیه داده و هربار بر شفافیت انتخابات تأکید کرده است. وزارت خارجه و سفارت امریکا از تقلب در انتخابات افغانستان هشدار داده و گفته‌اند که خواهان انتخابات شفاف، آزاد و قابل قبول در افغانستان هستند. آنان بدون این‌که از کسی نام بگیرند، استفاده از امکانات دولتی در مبارزات انتخاباتی را محکوم کرده و خواهان ایجاد میدان مسطح و برابر به همۀ نامزدان شده‌اند. تحلیلگران معتقد هستند که اکثر عمدۀ تویت‌های سفارت امریکا دربارۀ انتخابات افغانستان، برضد رییس‌جمهور غنی بوده است. منابع از تماس‌های مکرر وزیر خارجه امریکا با اشرف غنی سخن می‌زنند که هربار روی شفافیت و جلوگیری از تقلب تأکید کرده است. پس از اظهارات اشرف‌غنی دربارۀ نهاد توسعه‌ای واشنگتن در افغانستان، این روابط بیشتر از پیش دچار بحران شده است. از ظواهر بر می‌آید که ایالات متحده تلاش دارد اشرف غنی را از ارگ بیرون کند. البته این بدان معنی نخواهد که حتماً به دنبال هدایت رقیب او به ارگ ریاست جمهوری باشد.
آیا واقعاً امریکا قادر است که اشرف‌غنی را کنار بزند؟
در نبرد پنهان یک‌سالۀ امریکا- افغانستان، اشرف‌غنی به پیروزی رسیده است. او در یک سال برخلاف امریکا هرچه خواسته انجام داده است. تمام شواهد نشان می‌دهد که امریکا، متحدان منطقه‌ای‌اش خواستار برگزاری انتخابات نبودند. اما غنی یک‌تنه ایستاد و انتخابات را برگزار کرد.
اشرف‌غنی به خوبی نهادهای امریکا را می‌شناسد. او با سدکردن مذاکرات صلح نشان داد که هراسی از واشنگتن به دل راه نمی‌دهد. پیشتر حامد کرزی که شناخت کمتری از امریکا داشت، تجربۀ مقاومت در برابر برنامه‌های امریکا داشته و اجازه نداده واشنگتن به اهدافش در کابل برسد.
اما امریکا و متحدانش هشدار داده‌اند که نتیجۀ انتخابات تقلبی را به رسمیت نخواهند شناخت.
احسان الله صدیقی
