افزایش سختی روزگار و نا امنی ها در افغانستان زندگی شهروندان این کشور را با ناهنجاری های بی شماری رو به رو کرده و با گذر هر روز منجر به ایجاد چالش ومهاجرت های بیشتری می شود. در پی همین نابسامانی ها، افغانستان در این اواخر، شاهد تشدید کشمکش های سیاسی بین رهبران و کشور های همسایه و‌گروه های مسلح شده است.
در پی اوج گیری مشکلات بیکاری،ضعف اقتصادی و نا امیدی به آینده، بسیاری از شهروندان، افغان مهاجرت به کشور های دیگر را به عنوان یک گزینه و راه حل به پایان دادن مشکلات اقتصادی و فرار از مشکلات روز افزون امنیتی می دانند.
گسترش پدیده ای اقتصادی که عامل اصلی آن را مشکلات نا امنی شکل می دهد، جامعه افغانستان را در معرض خطر فروپاشی قرار داده است.
افغانستان در سطح جهان بیشترین رقم مهاجران را به خود اختصاص داده است. مجموع مهاجران افغان را که کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ثبت کرده، به 2.7 میلیون تن رسیده است. عراق با 1.4 میلیون مهاجر، سومالیا با 1.1 میلیون، سودان با 500 هزار و جمهوری دموکراتیک کنگو با 491 هزار مهاجر، به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند.
کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گفته است که چهار پنجم مهاجران جهان به کشورهای همسایه شان فرار می کنند. پاکستان با جا دادن 1.7 میلیون مهاجر در صدر و بعد از آن ایران با جا دادن 886.500 مهاجر، کنیا با 566.500 مهاجر و چاد با 366.500 مهاجر در رده های بعدی قرار دارند.
در میان کشورهای صنعتی، آلمان با جا دادن 571.700 مهاجر در صدر قرار دارد. افریقای جنوبی دریافت کننده بیشترین رقم تقاضای پناهندی انفرادی است که در سال گذشته به 107 هزار مورد رسیده است.
رقم دقیق مهاجران افغان مقیم هند معلوم نیست. اما طبق آمار کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان در هند، تعداد مهاجرین افغان که تا پایان ماه فبروری سال ۲۰۱۶ در نزد این اداره به ثبت رسیده است، مجموعاً به ۱۳۳۸۱ تن می‌رسد.
مجلس نمایندگان هند قانونی را تصویب کرد که به موجب آن حق اقامت و تابعیت برای کسانی که غیرقانونی به این کشور وارد شده اند، تضمین شده است، اما خارجی های مسلمان از این حق مستثنا شده اند.
مهاجرین افغانی مقیم هند به دو دسته تقسیم میشوند؛ کسانی‌که از طرف اداره‌ی مهاجرت سازمان ملل به‌عنوان پناهنده شناخته شده‌اند و آن‌هایی که به‌عنوان پناهنده شناخته نشده‌اند.
دسته‌یی از مهاجرین که ازجانب ملل متحد به‌حیث پناهنده پذیرفته شده‌اند و کارت کمیشنر عالی ملل متحد را با خود دارند، میتوانند فرزندان خود را در مکاتب دولتی شامل کنند و از خدمات حقوقی نهادهای وابسته به UNHCR برخوردار اند. مثلاً این مهاجرین به کمک نهاد حقوقی (SLIC) میتوانند خانه کرایی و در صورت مشکلات حقوقی به آن مراجعه کنند. اما این دسته از پناهجویان با مشکلات دیگری نیز روبه‌رو اند. مثلا از این‌که در مکاتب دولتی به زبان هندی تدریس میشوند و عموماً کیفیت درسی خیلی پایین است، خانواده‌ها علاقه ندارند فرزندان خود را به این مکاتب بفرستند و خانواده‌های بی‌بضاعت حتا به این مکاتب هم دسترسی ندارند؛ چون فرزندان آن‌ها باید کار کنند. شماری از خانواده‌هایی که قادر اند فرزندان خود را به مکاتب شخصی شامل کنند، بعد از مدتی به‌دلیل ضعف مالی آن‌ها را از مکتب خارج میکنند که به این ترتیب درس و آموزش‌شان ناتمام می‌ماند. در هر صورت، بسیاری از فرزندان مهاجرین از آموزش دور می‌مانند. تنها عده‌یی بسیار کم از این مهاجرین که وضع اقتصادی بهتری دارند میتوانند از پس این مشکلات برآیند.
آن دسته از مهاجرانی که از طرف کمیشنری عالی ملل متحد به‌حیث پناهنده شناخته نشده‌اند، با دشواری‌ها و چالش‌های بیشتری روبه‌رو اند. این‌ها شامل افرادی میشوند که درخواست پناهندگی‌شان از طرف ملل متحد رد شده و یا این‌که منتظر پاسخ کمیشنر عالی ملل متحد می‌باشند. این دسته از مهاجران از هیچ‌گونه حقوقی برخوردار نیستند. آن‌ها نمی‌توانند اطفال خود را به مکتب بفرستند، نمی‌توانند خانه کرایه کنند و حتا نمی‌توانند به‌صورت قانونی سیم‌کارت تلفون بخرند. برخی از این افغان‌ها به‌خاطر دور زدن مشکل خانه به سردار (سیک)های افغان رجوع میکنند که با پادرمیانی آن‌ها صاحب خانه حاضر میشود تا خانه‌ی خود را به یک شهروند افغانستان به کرایه بدهد که بعضاً باید به صاحب خانه یک مبلغ پول اضافه‌تر بپردازد و در مواردی صاحب خانه به بهانه‌های مختلف باعث اذیت و آزار کرایه‌نشین میشود.
مشکلات دیگری که مهاجران با آن مواجه‌اند، رویه‌ی نادرست مامورین دفتر منطقوی ثبت اتباع خارجی‌ها یا( FRRO) می‌باشد که مهاجران مکلف‌اند هر شش ماه برای تجدید جواز اقامت خود به آن مراجعه کنند. مهاجران از نحوه‌ی برخورد غیرحرفوی و در بعضی موارد خشن مامورین این دفتر شاکی‌اند. برعلاوه وقتی درخواست پناهندگی یک مهاجر از سوی کشور سومی پذیرفته میشود، باید برای رفتن به آن کشور از دفتر منطقوی ثبت اتباع خارجی اجازه‌ی خروج بگیرد که یک پروسه‌ی طولانی و دردسرساز است. زیرا پناهنده‌ی مذکور باید جریمه‌ی تمام سال‌هایی را که از ۳۰۰ تا بالای ۵۰۰ دالر امریکایی میشود بپردازد که بدون ویزه در هند سپری کرده است. این پروسه به قدری دردسرساز است که پناهنده مجبور میشود برای کمیشن‌کارها مبلغ گزافی را بپردازد تا اجازه‌ی خروج از هند را به‌دست آورد. در بعضی موارد تعلل و مشکل‌تراشی مامورین ادارات ذیربط هم باعث میشود که مهاجران برای دریافت اجازه‌ی خروج از این کشور رشوه پرداخت کنند.
طاهر قادری نماینده سیاسی افغانستان در هند چندی قبل طی نشر یک اعلامیه عوام فریبانه به مهاجرین گفته بود که جرایم اقامت غیر قانونی از ۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ کلدار پاکستانی در تفاهم با اداره FRRO ثبت اتباع خارجی هند کاهش یافته است،که با نشر این اعلامیه اکثر مهاجرانی که از سوی سازمان ملل قبول نشده ویا در انتظار اند به اداره اتباع خارجی مراجعه تا به کشور شان برگردند مجبور به پرداخت جرایم قبلی که از ۳۰۰ تا بالای ۵۰۰ دالر امریکایی میشود مجبور به پرداخت جرایم شدند.
آژانس خبری فرحت با تماس های مکرر وایمل های پی در پی خواستار وضاحت ومعلومات در مورد چگونه گی عدم تطبیق این اعلامیه گردیده که متاسفانه آقای قادری از گتفتگو خوداری کردند.
احسان الله صدیقی
آژانس خبری فرحت
